Бог кліча і заклікае

(Марк. 1, 14-20)

Большасьць людзей хацела-б пражыць жыцьцё як мага лягчэй і прыемней, без балясту непрыемных абмежаваньняў: гэтага нельга, гэта не выпадае... Аднак, нават прыналежнасьць да нейкай арганізацыі ўскладае на чалавека абавязкі і тое самае тычыцца веры.

Пра веру сказана, што яна без учынкаў — мёртвая. Напэўна таксама зь ёю неад’емна зьвязана і малітва. Наша штодзённая малітва зьяўляецца гутаркай з Богам, але трэба адзначыць, што і Бог прамаўляе да чалавека: перш за ўсё праз створаны сьвет. Аўтар Кнігі Прамудрасьцяў зьдзіўляецца, чаму знайшліся людзі, якія бачучы навакольны сьвет, не адгадалі ў ім знакаў Вялікага Стваральніка. Вось там Бог вырашыў даць чалавеку іншы знак — Сваё Аб’яўленьне. Апостал Павал у Лісьце да яўрэяў гаворыць, што ўжо шмат разоў і ўсялякімі спосабамі Бог прамаўляў да бацькоў нашых праз прарокаў, аж нарэшце прамовіў праз Свайго Сына. Прароку Іону было даручана пайсьці у Ніневію, сталіцу магутнай Асырыі, каб заклікаць людзей да раскаяньня. Ён стаўся апосталам божай міласэрнасьці, хаця ня можа зразумець, чаму Бог гэтак лёгка дараваў Ніневіі.

Узьнікае пытаньне: чаму Бог праз сваіх абраньнікаў бясконца мусіць зьвяртацца да чалавека? Ці-ж не дастаткова раз сказанага Слова, раз прынятага Хросту? Некаторым гэтага хапае: яны ўсведамляюць важнасьць і аўтарытэт сказанага Богам. Аднак чалавек любіць пастаяць на сваім і нават Богу сказаць „не”. Дык чыя віна, што мы ніколі не сустрэлі Бога? Пачынаючы з Кнігі Быцьця: „Дзе ты, Адаме?” (3, 9), ажно да Кнігі Адкрыцьця: „Вось стаю ля дзьвярэй сэрца і стукаю. Калі хто пачуе голас Мой і адчыніць дзьверы, увайду да яго і буду вячэраць зь ім” (3, 20), Бог шукаў чалавека і далей стукае ў нашы дзьверы.

„Ты не шукаў-бы мяне, — гаворыць Бог у Паскаля. — Калі-б раней не знайшоў мяне”. „Калі-б я цябе раней не знайшоў”. Бога можна забыцца, адрачыся, пакінуць або здрадзіць, але Ён застаецца Збаўцам, верным Айцом назаўсёды. Сыну нельга перастаць быць Сынам, ні Айцу — Айцом.

Зараз у пэрспектыве амаль двух тысячагодзьдзяў неаднойчы ставіцца пытаньне: як лепш — верыць ці не верыць? Гэта праўда, што вера дазваляе рэальна і ў адпаведных прапорцыях глядзець на сьвет і бачыць у ім усе каштоўнасьці: Бога, людзей і нават матэрыю. Яна ў разрозьненым сьвеце барацьбы за выжываньне пераконвае нас, што ўсе людзі — браты. Але і праўда, што многія людзі ўхіляюцца ад веры, таму што яна ставіць шматлікія патрабаваньні. Такім людзям вера зьяўляецца барыкадай, бо кажа: гэтага табе нельга, таго не рэкамендуецца. Такія людзі веру прадаюць за ўяўны спакой або выгаду. У кнізе Генрыка Сянкевіча поўны энтузіязму і захапленьня Вініцый тлумачыць Пэтронію, якой цудоўнай з’яўляецца хрысьціянская рэлігія і выказвае спадзяваньне, што ён, такі інтэлігэнтны і разумны чалавек, напэўна яе прыме. Аднак Пэтроній спакойна і цынічна адказаў: „Я не прыму яе, хаця-б у ёй была адна праўда і мудрасьць чалавечая і боская. Гэта патрабавала-б з майго боку намаганьняў, а я не люблю гэтага. Гэта патрабавала-б самаадрачэньня, а я не люблю ад нічога адмаўляцца”.

Калі поўнасьцю нам адкрыецца Божае Слова, мы зразумеем Аб’яўленьне і тое, што Бог далёка лепшы, больш зычлівы і прыязны нам, чымсьці раней нам здавалася. Ён шукаў сяброўства ў людзей, шукаў нас тады, калі мы пакідалі бацькоўскую хату, чакаў вяртаньня, а калі вярталіся, чульліва сустракаў нас.

Трэба шчыра прызнацца: мы ўсе неадродныя дзеці сваёй эпохі, усе заражаны супольнай хваробай жыцьцёвай выгады, як мага найлягчэйшага жыцьця. І таму што вера — цяжкая, яна ў небясьпецы. Яна патрабуе ад нас ня толькі прызнаць тое, да чаго ня можам дакрануцца, але і тое, што ёй трэба прысьвяціць шмат часу хаця-б для ўдзелу ў рэлігійных практыках, ня кажучы ўжо пра маральныя патрабаваньні. Усьведаміўшы ўсё гэта шмат каму хочацца пайсьці іншай дарогай. Ён, праўда, запэўнівае, што верыць у Бога, што Бог несумнена існуе, але не давярае Яго Слову.

„Пакайцеся і верце ў Евангельле”, — заклікаў Хрыстос сваіх першых вучняў і слухачоў. Мы павінны менавіта адрозьніваць дзьве розныя рэчы: веру ў Евангельле і вернасьць Евангельлю. Мы верым ва ўсе зьмешчаныя ў Евангельлі словы і факты, але калі ня бачна гэтага ў жыцьці, дык такая вера мёртвая, гэта слова бяз гуку і факел без агню. Праўды толькі вядомыя, але не перажываныя, вера бязь вернасьці — гэта наагул ня вера.

Бог самымі рознымі спосабамі прамаўляе да нас і кліча нас гэтак, як паклікаў першых вучняў. У адказ на гэты заклік Апосталы ня проста выявілі жаданьне, бо хацець — гэта мала. Яны адразу пакінулі сеткі і пайшлі за Ім. Тое самае тычыцца і нас. Трэба рушыць зь месца і прыняць гэтую новую, няведамую прапанову і гэта павінна быць пастанова імгненная і канчатковая.